عوارض ديابت بر بدن ما يكي دوتا نيست؛ از فرق سر (مغز و چشم) تا نوك پاي‌مان (زخم‌هاي پوستي كف پا) ممكن است با اين بيماري درگير شود. اما مسئله اين است كه اگر با اين آثار و عوارض آشنا باشيم، دست‌مان براي پيشگيري از آنها باز خواهد بود. «پوستر» اين هفته قرار است زمينه‌ساز همين آشنايي باشد. ..
مراقبت‌هاي كلي در افراد ديابتي
1. كنترل قندخون:
الف) كنترل هموگلوبين اي‌وان‌سي هر 3 تا 4 ماه
ب) كنترل قندخون با گلوكومتر كه در مورد ديابت نوع 1، 3 تا 4 بار در روز و در مورد ديابت نوع 2، حداقل 2 بار در روز توصيه مي‌شود.
به‌طور كلي قند ناشتا در بيماران ديابتي بايد بين 80 تا 130 و 2 ساعت پس از صرف غذا، كمتر از 180 باشد.
2. كنترل فشارخون كه ميزان آن بايد همواره كمتر از 13 روي 8 باشد.
3. كنترل منظم ميزان چربي‌خون
4. ترك سيگار: مصرف سيگار يكي از عوامل عمده آرترواسكلروز است به طوري كه عوارض قلبي در مردان مبتلا 2 و در زنان ديابتي 4 برابر افراد عادي است و در صورتي كه اين افراد سيگاري باشند اين ميزان 13 برابر خواهد شد.
1.قلب
عـوارض
سكته‌هاي قلبي، حدود 2 تا 4 برابر در افراد ديابتي شايع‌تر است. اين عارضه در مورد بيماران مبتلا به ديابت غالبا بدون علايم هشداردهنده اتفاق مي‌افتد. آرترواسكلروز (تصلب شرايين) در عروق قلب اين بيماران بسيار شايع است. فشارخون بالا يكي از عوارضي است كه بسياري از افراد مبتلا به ديابت با آن دست به گريان هستند .
مـراقبت‌ها
توصيه مي‌شود افراد مبتلا به ديابت نوع 2 كه 10 سال از تشخيص بيماري آنها مي‌گذرد براي انجام تست ورزش به پزشك متخصص مراجعه كنند. بيماران مبتلا به ديابت نوع 1 نيز كه 15 سال از تشخيص بيماري آنها مي‌گذرد بايد تست ورزش را انجام دهند.
همچنين انجام تست ورزش زير نظر پزشك متخصص به بيماران ديابتي كه سن آنها بيش از 35 سال است توصيه مي‌شود. به جز اين موارد، تست ورزش براي مبتلايان به ديابت كه دچار عوارضي مانند عوارض چشمي، كليوي، عروق محيطي، چربي خون بالا و فشارخون هستند نيز لازم است.
2.کليه
عـوارض
دفع پروتئين (پروتئينوري) صدمه ديدن كليه‌ها در ادامه نارسايي كليه، دياليز و در نهايت پيوند كليه مشكلاتي است كه در صورت عدم كنترل مناسب قندخون براي افراد مبتلا به ديابت به وجود مي‌آيد.
مـراقبت‌ها
يكي از آزمايش‌هاي ضروري براي كنترل عملكرد كليه در بيماران مبتلا به ديابت انجام تست ادرار 12 يا 24 ساعته براي كنترل ميكروآلبومين است. اين آزمايش در افراد مبتلا به ديابت نوع 2 بايد بلافاصله پس از تشخيص بيماري و در بيماران مبتلا به ديابت نوع 1، 3 سال پس از تشخيص بيماري انجام شود. تست ادرار 24 ساعته در بيماران ديابتي به صورت منظم و سالانه توصيه شده است.
3.دستگاه رفع ادرار
آستانه جذب قند در ادرار 180 است. يعني اگر قند خون در افراد بالاتر از اين مقدار باشد، مقداري از قند وارد ادرار شده و مي‌تواند محيط مناسبي را براي رشد باكتري‌ها فراهم آورد.
4.دستگاه تناسلي
5.پا
عـوارض
15 درصد بيماران ديابتي بر اثر عوارض اين بيماري دچار زخم پا و 15 درصد از اين تعداد نيز به همين دليل دچار قطع عضو مي‌شوند. يعني در هر 30 ثانيه يك پا در دنيا به دليل ابتلا به ديابت قطع مي‌شود. اين در حالي است كه 80 درصد از اين موارد به راحتي قابل پيشگيري است. به‌طور كلي بعد از تصادفات و تروما، ديابت بيشترين دليل قطع عضو در دنيا را به خود اختصاص داده است.
مـراقبت‌ها
بيماران مبتلا به ديابت بايد به اصول مراقبت از پاها توجه خاص داشته باشند. پاها بايد در ويزيت به وسيله پزشك مورد معاينه قرار بگيرد.
پاها بايد به‌طور منظم با آب ولرم شسته و خشك شوند. (خشك كردن پاها به خصوص ميان انگشتان در جلوگيري از بروز عفونت‌هاي قارچي بسيار موثر است).
اين اندام بايد روزانه توسط خود بيمار مورد بررسي قرارگيرد تا در صورت بروز زخم، اقدامات بعدي در مورد آن انجام شود. افراد ديابتي بايد در مورد انتخاب كفش خود نيز دقت داشته باشند. كفش اين بيماران حتي‌المقدور بايد از انواع طبي باشد تا مورد آسيب نبيند.
6.مغز
يكي از بخش‌هايي بر اثر ابتلا به ديابت و عدم كنترل آن مي‌تواند دچار آسيب جدي شود، عروق مغزي است. البته انسداد عروق در بيماران ديابتي تقريبا در تمام نقاط بدن ديده مي‌شود ولي اين موضوع در عروق مغز به دليل حساسيت بالاي اين عضو مي‌تواند موجب بروز سكته‌هاي مغزي و صدمات جبران‌ناپذير در فرد شود.
7.چشم
عـوارض
عدم توجه به عوارض چشمي ديابت مي‌تواند مشكلات زيادي را براي فرد ايجاد كند. آب‌مرواريد يا كدورت عدسي چشم، يكي از بيماري‌هايي است كه در افراد مبتلا به ديابت بسيار شايع‌تر از افراد عادي است. پرده پشت چشم (شبكيه) نيز از قسمت‌هايي است كه در معرض آسيب‌هاي چشمي بيماري ديابت قرار دارد. شبكيه در صورت عدم توجه به كنترل به موقع قندخون مي‌تواند دچار خون‌ريزي شود.
مـراقبت‌ها
فرد مبتلا به ديابت نوع 2 از زمان تشخيص بيماري بايد به شكل سالانه به متخصص چشم‌پزشك مراجعه كند. افراد مبتلا به ديابت نوع 1 نيز 3 سال پس از زمان تشخيص بيماري
بايد به صورت سالانه اين معاينه‌ها را انجام دهند.
8.دستگاه گوارش
گاستروپارزي: در بيماران مبتلا به گاستروپارزي، تخليه معده به تاخير مي‌افتد و بيماران احساس پيري زودرس دارند. اين مشكل موجب ايجاد حالت تهوع و استفراغ در بيمار ديابتي مي‌شود. در صورت درگيري روده‌ها، اين بيماري مي‌تواند موجب اسهال مزمن در بيماران شود.
9.پوست
عدم كنترل قندخون، مي‌تواند موجب بيماري‌هايي نظير ريزش موهاي ساق پا، خارش، نازك شدن پوست پا، عفونت‌هاي قارچي و پيگمانته شدن پوست و تغيير رنگ آن شود. ديابت از يك سو موجب كاهش تعريق بدن مي‌شود كه اين نقص موجب كم شدن رطوبت بدن و ترك خوردن پوست و ايجاد عفونت مي‌شود. از سوي ديگر تعريق در اندام‌هاي خاصي مانند كف دست را افزايش مي‌دهد. تعريق زياد در دست‌ها موردي است كه بسياري از بيماران از آن شكايت دارند.
10.افسردگي و مشكلات رواني
عـوارض
بيش از 40 تا 50 درصد بيماران ديابتي دچار آزردگي رواني، 20 تا 25 درصد دچار مراحل شديد افسردگي و 40 تا 50 درصد آنها دچار حالات اضطرابي هستند. از علايم هشداردهنده اين حالات تغيير در خواب، تغيير در عادت غذايي، خستگي مداوم، بي‌قراري، تغيير حافظه، كم شدن اعتماد به نفس، احساس گناه و… است.
مـراقبت‌ها
در اين مورد بايد به بيمار كمك شود تا مهارت سازگاري با شرايط جديد خود را كسب كند. 3 عامل موثر در اين مورد عشق، ايمان و شوخ‌طبعي است و اطرافيان در برقراري شرايط مطلوب آن براي بيمار نقش عمده‌اي ايفا مي‌كنند.
