نقش قلب همانطور که اکثر ما می دانیم ،قلب تلمبه ای است که اکسیژن – هورمون ها –قندها -پروتئین ها – چربی ها – ویتامین ها – فایبر ها و بطور کلی تمامی آنچه را که در خون آدمی وجود دارد، را در بدن به گردش در می آورد،اما نقش بسیار اساسی و پر اهمیت قلب در رساندن اکسیژن به سلول ها و بافت ها و جمع آوری دی اکسید کربن حاصل از مصرف اکسیژن و اکسیداسیون قندها – هیدراتهای کربن – چربی ها و پروتئین ها ،در بدن انسان را بر عهده دارد.
جایگاه قلب در آدمی: زیر قفسه سینه ، کمی بالاتر از معده ، اندکی متمایل به چپ قرلر دارد.
قلب انسان از چهار قسمت تشکیل شده است که عبارتند از: 1- دهلیز راست 2- بطن راست 3- دهلیز چپ 4- بطن چپ
قلب چهار قسمتی از دو بخش مجزا تشکیل شده است که عبارتند از :1- قلب راست 2- قلب چپ،دهلیز راست و بطن راست ، سمت راست قلب را تشکیل می دهند ،دهلیز چپ و بطن چپ ،سمت چپ قلب را تشکیل می دهند.دهلیز ها در ناحیه بالای قلب و بطن ها در ناحیه پایین قلب قرار دارند.بین دهلیز راست و دهلیز چپ ،همچنین بین بطن راست و بطن چپ ،دیواره ای بنام دیواره سپتون قرار گرفته است که خون تیره ی موجود در قلب راست را،از خون روشن موجود در قلب چپ جدا می کند.
با این هدف که فهم آناتومی قلب برای شما عزیزان روشن تر گردد این مطلب را با ذکر مثال توضیح می دهیم
دست چپ خود را مشت کنید،قلب خود را این دست مشت شده فرض کنید این دست مشت شده را بر روی قفسه سینه ،کمی متمایل به چپ ،یعنی جایگاه قلب قرار دهید با یک خودکار از اولین بند انگشت ، انگشت وسطی تا مچ دست ، بر روی دست چپ مشت شده یک خط بکشید این خط را دیواره جدا سازنده قلب راست و چپ فرض کنید،بالا و سمت راست دست مشت شده را دهلیز راست،بالا و سمت چپ دست مشت گرفته شده را دهلیز چپ فرض کنید پس نتیجه می گیریم دهلیز ها در ناحیه بالایی قلب قرار دارند،در ادامه مثال ذکر شده ،پایین و سمت چپ دست مشت شده را بطن چپ و پایین و سمت راست دست مشت شده رابطن راست تصور کنید.نتیجه می گیریم بطن ها در پایین قلب قرار دارند.
سمت چپ قلب انسان وظیفه دارد اکسیژنی را که از طریق کیسه های هوایی در شش ها گرفته شده است ،به تمام نقاط بدن انتقال دهد.با مصرف اکسیژن ،گاز دی اکسید کربن در بدن به وجود می آید دی اکسید کربن جمع آوری شده در بدن به قلب راست انتقال می یابد و قلب راست آنرا به شش انتقال می دهد پس سمت راست قلب با ریه و سمت چپ قلب با تمام بدن ارتباط دارند .در اینجا بنده به تفصیل به ذکر کار قلب چپ و قلب راست می پردازم.
زمانی که انسان نفس می کشد و از طریق نای – نایژه ها و نایژک ها اکسیژن و هوا ر ا به داخل کیسه های هوایی موجود در ریه انتقال می دهد،در کیسه های هوایی رگ های آوران و باوران وجود دارد ،هموگلوبین موجود در خون انسان توانایی ترکیب شدن با اکسیژن موجود در هوا رادارد،اکسیژن موجود در کیسه های هوایی در مجاورت هموگلوبین موجود در رگ های باوران ترکیبی به نام اکسی هموگلوبین را ایجاد می کند،خون روشن دارای اکسیژن به دهلیز چپ انتقال می یابدو از طریق یک دریچه دو لختی که بین دهلیز چپ و بطن چپ وجود دارد ، به داخل بطن چپ انتقال می یا بد بطن چپ از طریق انقباض های منظم ، بوسیله سرخرگ آئورت خون را به سراسر بدن انتقال می دهد و مسیری معادل نود و دو هزار و ششصد کیلومتر رگ در بدن یک انسان ، برای رساندن اکسیژن ، توسط قلب خون رسانی می شوند.
بعد از مصرف اکسیژن به وسیله بافت ها و سلول های بدن ،گاز دی اکسید کربن ایجاد می شود ،دی اکسید کربن ایجاد شده ،از طریق سیاهرگ های بدن انسان جمع آوری شده ، و به سیاهرگ بزرگ یا ورید باب ریخته می شود. خون تیره ی موجود در ورید باب ،به دهلیز راست ،ریخته می شودوخون موجوددر دهلیز راست از طریق یک دریچه سه لختی ،که بین دهلیز راست و بطن راست قرار دارد، به درون بطن راست رانده می شود بطن راست با منقبض شدن خون تیره را به شش ها انتقال می دهد وششها با انجام عمل بازدم دی اکسید کربن موجود در خون تیره را به خارج از بدن انتقال می دهند
در عمل دم و بازدم ساده ای که هزاران بار در روز توسط انسان صورت می گیرد ،شش ها و قلب فعالیت بزرگ و حیاتی که چگونگی آن توضیح داده شد،را برای دریافت اکسیژن هوا توسط شش ،و در اختیار قسمت های مختلف بدن قرار دادن ، توسط قلب ، انجام می دهند پس ششها و قلب ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با یکدیگر دارند.
قلب به همه نقاط بدن خون و اکسیژن و مواد غذایی را می رساند ولی به خود عضله قلب چگونه خون رسانی می شود؟در ابتدای سرخرگ آئورت سه شاخه رگ به سمت قلب انشعاب پیدا می کند که عروق کرونر نام دارد این سه شاخه رگ وظیفه دارند خون و اکسیژن را به بافت قلب برسانند.عروق کرونر قلب تا سن 45 یا50 سالگی از همین سه انشعاب تشکیل شده است اما وقتی سن انسان به حدود 45 یا 50 سال می رسد این سه رگ خون رسان به قلب دارای چند انشعاب نازکتر می شوند تا به واسطه این انشعابات نازک خون رسانی به عضله قلب ،بهتر انجام شود.
دلیل بروز سکته قلبی چیست؟ زمانی که به دلیل تنگ شدن عروق خون رسان به قلب ،خون رسانی به قلب با مشکل مواجه شودو این ضربه و آسیب ، تکرار شود ، باعث بروز سکته قلبی و نقص خون رسانی قلب به بدن می شود.
علائم ایجاد ناراحتی قلبی و بروز سکته قلبی کدامند؟ چنانچه در هنگام راه رفتن و فعالیت بدنی ، شخصی دچار تنگی نفس – احساس درد در ناحیه کتف چپ و دست چپ شود که این درد از ناحیه قفسه سینه شروع شده ، و بطور همزمان از کتف چپ تا نوک انگشتان دست چپ انتشار می یابد . این درد با کاهش فعالیت بدنی و استراحت بهبود می یابددلیل ایجاد بیشتر ناراحتی های قلبی ، تنگ شدن عروق خون رسان به قلب است.
چه عواملی زمینه ساز ایجاد ناراحتی های قلبی و تنگ شدن عروق خون رسان به قلب می شوند؟ سودابه خانم زیبا و خوش صورت را در نظر بگیرید ، این سودابه خانم خوش چهره ، ازمهمترین دلائل اصلی تشکیل دهنده ناراحتی قلبی است. این مطلب را بنده به شوخی عرض کردم که وجود سودابه خوشگل و خوش چهره ، ایجاد کننده ناراحتی قلبی است .ولی کلمه سودابه را در نظر بگیرید این کلمه از شش حرف تشکیل شده است که هر کدام از این حروف ،مخفف یکی از عوامل تشکیل دهنده ناراحتی های قلبی و تنگی عروق خون رسان به قلب است.این عوامل عبارتند از:حرف (س) مخفف سیگار – (و) وراثت –(د) دیابت – (ا) الکل و استرس – (ب) بی تحرکی – (ه) کمبود hdl یا کلسترول مفید،دربالاافزایش ldl یا کلسترول مضر،علاوه بر این شش مورد عامل فشار خون ، چاقی ، غلظت خون و سن را می توان نام برد.
برای پیشگیری از ایجاد بیماری های قلبی چه باید کرد؟
با کنترل قند خون – چربی خون و فشارخون ،کمتر از 120 در واحد اندازه گیری،عدم استفاده از سیگار – پیاده روی 30 دقیقه در روز- استفاده از سیر – ماهی و چای سبز،مصرف کم گوشت قرمز و چربی های اشباح شده – و پرهیز از استرس و داشتن شادمانی و خنده،عواملی هستند که در پیشگیری از بیماری های قلبی موثرند. .