امروزه با وجود استفاده همه جانبه از اينترنت در شرايط گوناگون و توسط همه افراد، چندان هم تعجب برانگيز نيست كه مثلا بشنويد تلويزيون هاي هوشمندي در بازار وجود دارند كه با اتصال به اينترنت مي توان از طريق آن برنامه هاي دلخواهتان را ببينيد.
چند سالي است كه چندين كشور با استفاده از پهناي باند اينترنتي برنامه هايي با كيفيت HDTV را به خانه كاربران برده اند. ايران هم يكي از كشورهايي است كه طي يكي دوسال اخير توسعه شبكه تلويزيوني اينترنتي را در دستور كار قرار داده است و براساس خبر ها اولين شبكه اينترنتي ايراني بعد از گذراندن مراحل آزمايشي در اختيار كاربران قرار مي گيرد.
تلويزيون اينترنتي چيست؟
تلويزيون اينترنتي سيستمي جديد براي دريافت كانال هاي تلويزيوني و سايت هاي گوناگون از طريق شبكه اينترنت است. با اين تكنولوژي نحوه استفاده از برنامه هاي تلويزيون تا حد زيادي متحول مي شود. اين سيستم به نامIPTV (Internet Protocol Television) پروتكل تلويزيون اينترنتي معروف است و تنها از طريق تلويزيون هاي ديجيتال دريافت مي شود. در اين سيستم به جاي ارسال سيگنال هاي راديويي و ماهواره اي در فرمت تلويزيون هاي كابلي، سيگنال هاي مربوطه روي شبكه اينترنت پهن باند ارسال مي شود.
IPTV يا تلويزيون اينترنتي همانند تلويزيون هاي معمولي است با اين تفاوت كه به شبكه جهاني اينترنت نيز متصل مي شود. كاربران مي توانند صفحات Internet TV را از طريق صفحات تلويزيون يا صفحات مونيتور كامپيوتر يا روي صفحات نمايشگر تلفن همراه يا iPod دريافت كنند. چگونگي عملكرد تلويزيون هاي اينترنتي مانند روش هاي معمول ارسال سيگنال روي آنتن يا كابل است تنها تفاوت آن در ارسال اين سيگنال ها در قالب اطلاعات روي شبكه اينترنت به عنوان داده مي باشد. به عبارتي تمامي برنامه هاي تهيه شده براي تلويزيون در شبكه اينترنت قرار مي گيرد و قابل دستيابي از طريق كاربر است.
پديده جهاني تلويزيون اينترنتي فرصتي براي شركت هاي مخابراتي در جهت استفاده بهتر از زيرساخت هاي خود به منظور ارسال ويدئو و محتواي ديجيتال روي شبكه هاي IP فراهم كرده است و به همين دليل امروزه بسياري از سرويس دهندگان باند وسيع، ارائه سرويس هاي نوين تلويزيوني را روي شبكه هاي IP آغاز كرده اند. در اكثر كشورها به علت توسعه باند وسيع و پيشرفت هاي چشمگير در ارائه فناوري هايي چون ADSL 2+ كه توان پخش محتواي چند رسانه اي را با كيفيت بالا دارند بازار IP-TV پتانسيل بسيار خوبي براي رشد پيدا كرده است.
پخش ديجيتالي تلويزيون، ويدئو طبق تقاضا، فيلم طبق تقاضا كه كاربران از يك «بانك فيلم»، فيلم مورد علاقه خود را انتخاب مي كنند، برنامه ها و محتواهاي ذخيره شده اي كه لزومي به مشاهده بهنگام آنها نيست و كاربر مي تواند آنها را دانلود و سپس مشاهده كند، سرويس هاي تلفني گوناگون، دسترسي به اينترنت و آموزش از راه دور از جمله كاربردهاي IP-TV عنوان شده كه قرار است همگام با ديگر كشورها در ايران نيز راه اندازي شود.
تلويزيون اينترنتي در ايران
مقدمات راه اندازي تلويزيون اينترنتي به عنوان يكي از سرويس هاي ACS (خدمات ارتباطي پيشرفته) از اواخر سال 88 در دستور كار شركت مخابرات ايران قرار گرفت و حتي گفته شده بود كه كانال هاي انتقال تصوير شبكه براي ارائه اين سرويس آماده شده، اما بعدها اعلام شد كه به دليل كمبود محتوا فعلا خبري از تلويزيون اينترنتي نيست، اما بعدها و بعد از مذاكرات مخابرات با صدا و سيماي ايران، اين سازمان تامين محتوا روي اين شبكه را برعهده گرفت. در همين زمينه رضا تقي پور، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، با اشاره به اقدامات صورت گرفته از سوي اين وزارتخانه براي راه اندازي تلويزيون باند پهن در كشور اظهار كرد: براساس اهداف مندرج در برنامه پنجم توسعه، تلويزيون كابلي بايد تا پايان اين برنامه در كشور راه اندازي شود كه با توجه به اقدامات صورت گرفته پيش بيني مي شود اين امر تا سال چهارم برنامه پنجم توسعه محقق شود.
وي با پيش بيني اينكه بيش از7 ميليون نفر مشترك تلويزيون كابلي خواهند بود، اضافه كرد: با راه اندازي اين تلويزيون تمامي محتواهاي اينترنتي، ويدئو درخواستي(VOD) و انواع بازي هاي رايانه اي براي كاربران قابل استفاده خواهد بود. به اين معني كه امكان استفاده از بازي هاي رايانه اي به صورت آنلاين براي مشتركان و كاربران فراهم شده و ساير كاربران از ديگر كشورها نيز مي توانند از آن استفاده كنند.
شيما، اولين رسانه تعاملي حدود دو ماه پيش بود كه خبر از راه اندازي اولين شبكه تلويزيوني مبتني بر IP در ايران با نام شيما مطرح شد. اما به صورت علني، در نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال كه در مهر ماه سال جاري برگزار شد اين شبكه به نمايش درآمد و مخاطبان ضمن آشنايي با عملكرد و قابليت هاي اين شبكه، اين امكان را داشتند كه براي دريافت آن ثبت نام كنند.
شبكه شيما از سوي سازمان
صدا و سيماي كشور در 25 مركز مخابراتي در مناطق 2 و 8 مخابرات استان تهران راه اندازي شده و به زودي تمام سطح شهر تهران و پس از آن در مراكز استان ها و سپس در تمامي شهرهاي كشور خدمات اين شبكه در دسترس علاقه مندان قرار مي گيرد.
شبكه شيما به عنوان اولين رسانه تعاملي در كشور، سيستم تلويزيوني دو سويه اي است كه در يك زمان امكان برقراري ارتباط دو طرفه بين مخاطب و رسانه را برقرار مي كند.
براي استفاده از شبكه شيما يك خط تلفن ثابت، يك دستگاه مودم ADSL، يك دستگاه تلويزيون و يك دستگاه Set-Top-Box نياز است.
ارسال برنامه هاي تلويزيوني اين شبكه به دو طريق پخش امواج راديويي در فضا و ارسال سيگنال روي زوج سيم يا فيبر نوري ممكن است و ممكن است از جمله خدماتي كه از طريق اپراتور چهارم و با اتصال فيبر نوري به درب منازل در اختيار خانواده ها قرار مي گيرد، دسترسي به برنامه هاي شبكه شيما باشد.
پخش زنده برنامه هاي تلويزيوني، ضبط برنامه هاي دلخواه تلويزيوني روي شبكه، ويدئوي درخواستي، فايل صوتي درخواستي، مديريت زمان در پخش تلويزيوني، بازي هاي محلي و تحت شبكه، ارتباط صوتي دو طرفه، ارتباط تصويري به صورت ويدئو كنفرانس، ارائه روزنامه الكترونيكي، آموزش از راه دور به صورت الكترونيكي، ارتباط دو طرفه از طريق ارسال پيامك، اطلاعات ترافيكي، پيش بيني وضع هوا و اوقات شرعي، خريد از طريق تلويزيون، استفاده از خدمات بانكي ارائه شده از طريق تلويزيون و پرداخت از طريق تلويزيون از جمله سرويس هايي است كه قرار است روي شبكه شيما عرضه شوند.
دسترسي به تمامي كانال هاي تلويزيوني زنده داخل كشور، دسترسي به تعدادي كانال هاي تلويزيوني زنده خارج از كشور، ضبط ويدئويي برنامه هاي زنده به صورت شخصي، دسترسي به آرشيوي از محتواهاي ويدئويي از قبيل فيلم هاي سينمايي ايراني و خارجي، سريال هاي تلويزيوني ايراني و خارجي، برنامه هاي ويژه كودكان، مستند، برنامه هاي ورزشي، سخنراني و برنامه هاي آموزشي، آرشيوي از محتواهاي صوتي از قبيل موسيقي، سخنراني، آموزشي، قرائت قرآن و برنامه هاي منتخب راديويي، دسترسي به اطلاعات مورد نياز روزمره همچون اطلاعات ترافيكي، پيش بيني وضع هوا و اوقات شرعي، ساعات حركت قطارها و هواپيماها و تعدادي بازي از نوع فردي، گروهي و تحت شبكه از امكاناتي است كه در مرحله نخست در اختيار مشتريان شيما قرار داده خواهد شد.
در راه اندازي شبكه شيما شركت مخابرات استان تهران به عنوان تامين كننده بستر مخابراتي ارائه سرويس تلويزيون روي پروتكل اينترنت و سازمان صدا و سيما به عنوان تامين كننده بخشي از محتواي ارائه شده روي اين شبكه فعاليت مي كنند.
سرويس هاي شبكه شيما در چهار سطح ويژه، طلايي، نقره و برنز ارائه مي شوند، اما هنوز تعرفه هاي استفاده از اين شبكه به دليل اينكه در مرحله پايلوت قرار دارد، نهايي نشده است. پس از نهايي شدن اين تعرفه ها، هزينه آبونمان آن به صورت ماهانه روي قبوض تلفن ثابت مشتركين لحاظ مي شود.
اما در نمايشگاه رسانه هاي ديجيتال مسوول غرفه اين شبكه در خصوص هزينه دريافت اين شبكه گفته بود كه هزينه دستگاه مبدل «شيما»، مودم ADSL2 و اينترنت پرسرعت مورد نياز آن، 200 هزار تومان است و علاقه مندان بايد علاوه بر خريداري تجهيزات نام برده شده، ماهانه حق اشتراكي 15 هزار توماني را پرداخت كنند.
گفته مي شود خدمات شبكه شيما در حال حاضر به صورت عمومي ارائه نمي شود و تاريخ رسمي ارائه عمومي آن بعد از نتايج به دست آمده از طرح پايلوت اعلام خواهد شد.