شپش سر چیست؟
شپش سر عفونتی انگلی است كه توسط انگلی به نام پدیكولوس هومانوس كاپیتیس (PEDICULUS HUMANUS CAPITIS) ایجاد می شود. شپش سر يك بيمارى انگلى است كه در سراسر دنيا حتى در كشورهاى توسعه يافته نيز به وفور مشاهده مى شود. شيوع بيمارى به وضعيت اجتماعى و اقتصادى خاصى محدود نشده و در تمام سطوح جامعه يافت مى شود. على رغم شيوع بيمارى در جامعه آمار دقيقى از ميزان آن دركشور وجود ندارد.دختران بيش از پسران مبتلا مى شوند و بچه ها در سنين مدرسه بيشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا هستند.

طول عمر اين مزاحم‌هاى كوچك كمتر از ۳۰ روز است. اما هر شپش ماده‌ بين ۵۰ تا ۱۵۰ عدد تخم به جا مي‌گذارد كه هر كدام از اين تخم‌ها در يك كپسول بسيار چسبناك قرار گرفته‌اند. اين كپسول از فاصله تقريبا ۵ ميليمترى ريشه مو به مو مي‌چسبد و به راحتى جدا نمي‌شود.
عامل بيمارى شپش سر چيست؟
عامل مولد بيمارى يكى از انواع شپش است كه به طور اختصاصى موهاى سر را درگير مى كند. شپش بالغ با حركت روى سر روزانه ۴ تا ۶ تخم روى موها قرار مى دهدكه به وسيله يك اتصال محكم به موها متصل مى گردند كه به نام رشك (Nit) ناميده مى شوند كه به رنگ سفيد و چسبيده به ساقه مو مشاهده مى شود.

شپش سر حشره ای بدون بال است که در سر انسان زندگی کرده ، از آن تغذیه می کند.

شپش سر تقریبا هر چهار ساعت از خون تغذیه می کند.

دارای شش پا است که طوری طراحی شده اند که قادر به چنگ زدن به مو باشد ولی توانایی پریدن ندارد. شکستن هر پا (با شانه زدن ) باعث مرگ شپش خواهد شد.

اندازه آن حدود یک تا دو میلی متر است ، به عبارتی دیگر ریز، اما قابل مشاهده است .

شپش ماده بالغ طی عمر حدودا یک ماهه خود ، روزانه ۴ تا ۶ تخم می گذارد. این تخم ها به مو در نزدیکی پوست سر که دما و رطوبت مناسب را داراست می چسبند و پس از ۷ روز ، شپش ها از تخم سر بیرون می آورند و طی ۳ بار پوسته ریزی به شپش بالغ تبدیل می شوند.
علائم شپش سر
اولین علائم بالینی در سر، موقعی اتفاق می افتد كه شپش شروع به حركت می كند كه معمولاً از حاشیه دو طرف سر شروع می شود و بعد به طرف مركز سر گسترش می یابد. در این هنگام بیمار احساس خارش در سر می كند. به تدریج خارش سر افزایش یافته و در سر خراشیدگی با ناخن پیش می آید. گاهی در موارد پیشرفته غدد لنفاوی اطراف سر در ناحیه گردن برجسته می شود.

شپش سر انگلی است که روی پوست سر و موی انسان زندگی می کند و از خون و لایه های سطحی پوست تغذیه می نماید. شپش سر با شپش بدن تفاوت دارد و فقط در ناحیه سر دیده می شود.شپش ۲ تا ۴ میلیمتر طول دارد و به ندرت در حین معاینه با چشم دیده می شود .

اغلب آنچه که در بیمار مبتلا مشخص است تخم شپش (Nit) می باشد که به شکل بیضی شفاف تا سفید رنگ و حدود ۵/۰ میلیمتر به ریشه مو بطور مایل و در یک سمت مو می چسبد و به راحتی کنده نمی شود.

این تخمها به راحتی با شوره و ذرات پوسته سر و همچنین پوسته های سیلندری دور مو که اغلب رسوب تافت و نرم کننده های مو می باشند اشتباه می شود. تخم شپش به یک سمت مو در نزدیکی ریشه مو بطور مایل می چسبد و جدا کردن آن از موی سر با دست غیر ممکن است.

مراحل زندگی شپش روی سر
بعد از انتقال انگل شپش از انسان آلوده به انسان سالم، انگل بالغ یكی دو ماه زندگی می كند و انگل ماده در هر روز ۴-۶ تخم می گذارد كه به ساقه موها می چسبند و شبیه ذرات سفید مانند شوره دیده می شوند. این تخمها به بالغ تبدیل شده و این سیر همچنان ادامه می یابد.