آغاز پیدایش انسانها در کره زمین  بعد از دوران دوران سنوزوئیک پیدایش انسان  (Cenozoic)

سنوزوئیک یا دوران حیات جدید (حیات : zon ، جدید : Kainos) دورانی است که پرندگان در هوا و پستانداران در روی زمین تنوع و گسترش یافتند و زمین خود را برای فرمانروایی انسان آماده کرد .این دوران شامل تاریخ زمین از پایان کرتاسه به بعد است . محدوده زماني 65.5 ميليون سال قبل يعني زماني معادل 65.5ميليون سال را دربرمي گيرد ضخامت متوسط رسوبات این دوران حدود 30 کیلو متر تخمین زده شده است .در اواخر کرتاسه داینوسورها ، آمونوئیدها و رودستها Rudists و خزندگان دریایی به کلی نابود شدند و تعدادی از گونه های دیگر موجودات زنده کاهش یافتند . فقط گروههایی از نرمتنان ، ماهیهای استخوانی Teleost fish  و گونه هایی دیگر که شبیه نمونه های عهد حاضر باقی ماندند . اغلب گیاهان سنوروئیک در کرتاسه وجود داشته اند . اما در جانوران خشکی تغییرات مهمی روی داده است . پستانداران که در ابتدای این دوران دارای جثه ای کوچک بوده اند کامل گسترش یافتند و به وضوح کنونی در آمده اند . نهنگها در این دوران ظهور و تکامل یافتند (Wales)کوههای جوان که ارتفاعات امروزی را تشکیل می دهند مانند آلپ (Alpe) ، هیمالیا (Himalaya) و راکی (Rockies) در این دوران شکل گرفتند .به سبب یخبندان قسمتی از آبهای دریایی عمیق در اواسط سنوزوئیک آب و هوای نقاط زیادی سرد شد و اقیانوسها محدود شدند . دوران سنوزوئیک به دو دوره ترشیاری (Tertiary) و کواترنری(Quaternary) تقسیم می شود .

دوره پالئوژن (Paleogene)

این دوره از 65.5 تا 23.03 ميليون سال قبل را شامل مي شود. در پالئوژن موجودات دریایی عهد حاضر که اغلب گروههایی از موجودات زنده تک سلولی هستند گسترش و تکامل یافته اند . از موجودات شاخص پالئوژن می توان نهنگها (Whales) را نام برد که به تعداد زیاد در دریاها می زیسته اند . از دیگر موجودات این دوره می توان به شکم پایان ، ستاره های دریایی و انواع دو کفه ایهای جدید را نام برد که در قسمتهای کم عمق ماسه ای زندگی می کرده اند . پریماتها از پستاندارانی هستند که در این دوره می زیسته اند . حرارت سالیانه در ائوسن میانی حدود 22 درجه سانتی گراد بوده است وجود گیاهان مختلف در جنوب آلاسکا بیانگر این موضوع است .  از دورهاي زير تشکيل شده است:

1) Paleocene زمان (65.5 – 55.8 ميليون سال قبل) شامل 3 اشکوب زير است:

-Danianزمان(65.5 – 61.7 ميليون سال قبل)

-Selandianزمان(61.7 – 58.7 ميليون سال قبل)

-Thanetianزمان(58.7 – 55.8 ميليون سال قبل)

2)Eocene زمان(55.8 – 33.9 ميليون سال قبل) شامل 4 اشکوب زير است:

-Ypresianزمان(55.8 – 48.6 ميليون سال قبل)

-Lutetianزمان(48.6 – 40.4 ميليون سال قبل)

-Bartonianزمان(40.4 – 37.2 ميليون سال قبل)

-Priabonianزمان(37.2 – 33.9 ميليون سال قبل)

3) Oligocene زمان(33.9 – 23.03 ميليون سال قبل) شامل 2 اشکوب زير است:

-Rupelianزمان(33.9 – 28.4 ميليون سال قبل)

-Chattianزمان(28.4 – 23.03 ميليون سال قبل)

دوره نئوژن (Neogene)

از 65.5 تا 23.03 ميليون سال قبل را شامل مي شود .چارلز داروین طی مطالعات خود پی برد که تکامل مهره داران سریعتر از بی مهره گان صورت می گیرد . در عمر نسبتاً کوتاه نئوژن بی مهرگان تغییر چندانی نیافته اند .تغییرات آب و هوایی باعث پیدایش گروههای جدید گیاهی در خشکی شد مثل گیاه علفی (Herbs)از مهمترین گونه هائی که در این دوه ظهور یافتند می توان گونه های جدید میمونها را نام برد .برخی از تغییرات آب و هوایی در نئوژن را به علت حرکات تکتونیکی در بعضی نقاط زمین دانسته اند . بر اثر این حرکات از میزان بارندگی کاسته شده و جانورانی از قبیل گوزنها ، گاوها ،زرافه ، خرس و خوک افزایش قابل ملاحظه ای یافتند .تغییرات آب و هوایی در این دوره باعث تشکیل یخچالها و پیشروی یخها در قطب شمال شد . از دورهاي زير تشکيل شده است:

1) Miocene زمان(23.03 – 5.332 ميليون سال قبل) شامل 6 اشکوب زير است:

– Aquitanianزمان(23.03 – 20.43 ميليون سال قبل)

-Burdigalianزمان(20.43 – 15.97 ميليون سال قبل)

-Langhianزمان(15.97 – 13.65 ميليون سال قبل)

-Serravallianزمان(13.65 – 11.608 ميليون سال قبل)

-Tortonainزمان(11.608 – 7.246 ميليون سال قبل)

-Messinianزمان(7.246 – 5.332 ميليون سال قبل)

2)   Pliocene – زمان(5.332 – 1.806 ميليون سال قبل)

3) Pleistocene زمان(1.806 ميليون سال قبل تا عهد حاضر)

کواترنری (Quaternary)

در بین دوره های زمین شناسی این دوره بسیار کوتاه ، و بیش از یک ونیم میلیون سال از عمر آن می گذرد . بطور کلی دوره کواترنری با عقب نشینی دریا و پیدایش دوره های یخچالی و همچنین پیدایش انسان آغاز می گردد .دوره کواترنری به دو زیر سیستم پلئیستوسن (Pleistocene) و هولوسن(Holocene) تقسیم می شود . در نواحی خارج از محیط های یخچالی دوره کواترنری دردریاها دو گروه از موجودات نشخیص داده شده است . یکی مربوط به محیط های گرم مانند گاستروپودها و دیگری موجوداتی که مربوط به محیط های سرد هستند مانند بعضی از لاملی برانکیاها . مهمترین موجودات اولین دوره یخچالی عبارتند از :

الفاس انتی کاس (Ellephas anticas) و رینوسراس مرکی (Rhinoceras mercki) و بالاخره موجودات خشکی نواحی سرد می توان فیل ماموت را نام برد .بطور کلی گیاهان کواترنری شبیه گیاهان دوره نئوژن و گیاهان امروزی بوده اند . یکی از مهمترین مراکز آتشفشانی دوره کواترنری آتشفشان ایسلند است که گدازه های بازالتی از آن بیرون رانده شده است .